Dyrektor Instytutu Teologicznego w Białymstoku ks. Andrzej Proniewski reprezentantem Archidiecezji Białostockiej podczas Jubileuszu ekip synodalnych w Watykanie w dniach 24-26 października 2025 roku

Spotkanie, które odbyło się w Watykanie w ramach Synodu o Synodalności w dniu 24 października 2025 roku, zgromadziło przedstawicieli ekip synodalnych różnych kontynentów. Wydelegowani reprezentanci poszczególnych kontynentów podzielili się świadectwami i pytaniami odnoszącymi się do synodalności w Kościele. Papież Leon XIV wysłuchał ich, a następnie odpowiadał w duchu ewangelicznego dialogu. Wystąpienia podkreślały różnorodność wyzwań Kościoła: od entuzjazmu wiary w obliczu prześladowań po potrzebę zachowania równości płci i reagowania na zmiany klimatyczne. 

Reprezentantka Europy – austriacka teolog Klara Csiszár – krytykowała brak zaangażowania biskupów w krajach postkomunistycznych w proces synodalny oraz pytała o równouprawnienie kobiet i mężczyzn w Kościele.

Papież Leon XIV odwołał się do własnych doświadczeń rodzinnych (aktywnej roli rodziców w parafii), opowiedział anegdotę o swojej matce, podkreślając unikalne dary kobiet, oraz przywołał przykłady misji sióstr w Peru. Stwierdził, że Kościół jest siłą przeciw dyskryminacji kobiet respektując granice kulturowe poszczególnych krajów.

Reprezentant Afryki mówił o wyzwaniach i darach kontynentu: młodości, rodzinach jako szansach dla Kościoła oraz wkładzie Afryki w synodalność.

W odpowiedzi Papież określił synodalność jako sztukę słuchania Słowa Bożego i siebie nawzajem. Podkreślił, że Afryka jest kontrastem dla starzejącej się Europy i wezwał do potrzeby dotarcia do młodzieży i rodzin.

Reprezentantka Oceanii wskazała na znaczenie regionalnych struktur kościelnych w reagowaniu na lokalne problemy, zwłaszcza zmiany klimatyczne.

Papież podkreślił rolę Kościoła w globalnym działaniu na rzecz świata i uwrażliwieniu na sytuacje innych krajów poprzez struktury regionalne.

Reprezentant Ameryki Północnej wyraził obawy o ograniczenie pasterskiej władzy biskupów i kapłanów w procesie synodalnym.

Papież wezwał do cierpliwości wobec różnic w tempie rozwoju Kościoła, podkreślił znaczenie formacji i skrytykował pośpiech, który zostawia wielu z tyłu.

Reprezentant Kościołów wschodnich (Liban) – libański biskup – dzielił się świadectwem wytrwałości i entuzjazmu chrześcijan wschodnich mimo trudności.

Papież nazwał ich entuzjazm darem nadziei dla Bliskiego Wschodu i diaspory, podkreślając siłę i odwagę tych, którzy „stracili wszystko”, ale idą naprzód.

Reprezentant Ameryki Łacińskiej mówił o darze wiary, entuzjazmu i ducha wspólnoty jako elementach kultury kontynentu.

Papież wyraził wdzięczność za ten wkład, podkreślając, że inspiracja płynie od ludzi, nie od procesów. Powiązał to z Jubileuszem jako czasem nawrócenia i słuchania Słowa Bożego.

Papież Leon XIV podsumował, że synod nie jest celem samym w sobie, lecz narzędziem do głoszenia Ewangelii. Podkreślił znaczenie słuchania, jedności w różnorodności oraz inspirującej roli peryferii (Afryka, Ameryka Łacińska, Bliski Wschód) dla centrum Kościoła (Europa, Ameryka Północna). Papież przypomniał, że zgodnie z zamysłem samego Franciszka proces synodalny miał pomóc Kościołowi wypełniać jego podstawową rolę w świecie, czyli głoszenie Ewangelii i dawanie świadectwa o Jezusie aż po krańce ziemi.

Spotkanie uwypukliło globalny charakter Kościoła. To wydarzenie wpisało się w proces trwającego synodu o synodalności w nowej jego fazie wdrożeniowej obejmującej lata 2025-2028, wspierającej Kościoły lokalne na całym świecie w konkretnym wprowadzaniu w życie wniosków z Dokumentu Końcowego XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów.